Messa, kutsal bir kompozisyon çeşididir. Efkaristo litürjisine ya da kutlamasına eşlik eden parça dizisidir. Orijinalinde koral müziğiydi ve Gregoryen şarkılarında olduğu gibi kendi partisi üzerine merkezleniyordu, sonra enstrümental partiler ve ordinario üzerinde gelişti. Söylenen metinler genelde Latincedir.
Messa'lar a cappella olabildiği gibi tek insan sesi için ya da tüm orkestra dahil olana kadar obbligato bir enstrüman eşliğiyle de olabilir. Bazı durumlarda, bazı besteler Messa formatını kullanır ama kutlama sırasında çalınmak üzere tasarlanmamıştır.
Bazı durumlarda besteciler Messa'nın içinde izole bir bölümü müziğe yerleştirmiş olabilir, Vivaldi'nin Gloria'sı gibi.
Litürjik bağlamda, bir Missa: Introito, Graduale, Alleluia, Tratto, Sequenza (varsa), Offertorio ve Communio'dan oluşur. Modern besteler ise, polifoniden başlayarak, şu sıraya göre yapmayı tercih etmişlerdir (Ordinario): Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus e Agnus Dei. Yani tüm kutlamalarda değişmeyen parçalar.
Katolik ayininde Missa brevis, messa ordinaria, az zaman ve kadroyla; Missa solemnis, daha büyük olaylar için ve sıklıkla daha büyük kadroyla ve vurgulu şekilde icra edilir. Protestan geleneğinde, Missa Brevis Kyrie ve Gloria bestelerini alır. Missa tota ise, Katolik kullanımı olduğu için oldukça nadir bir şekilde tamamıdır.
Missa BWV 232
Messa 27 bölüme sahip (12+9+6).
MISSA
1. Kyrie Eleison
5 sesli. Dramatik, deklamasyon tonuyla, homoritmik şekilde başlar, füg, yoğun kromatizm,
hıçkırıklar.
2. Christe2 keman, 2 sop, cont. ve viyolonsel. Unison kemanlar kontrpuan yapıyor.
İtalyan tarzında. Konçertante işlevi görüyor.
3. Kyrie II
4 ses. Ciddi karanlık fa # minör, antik polifoni tarzı. Abartılı kromatik polifoni tarzı. Koro enstrümanlar tarafından kopyalanır.
5 sesli koro. Üçlü ritim (trinitaya vurgu). Şenlikli re majör. İlk 24 ölçü gerçek bir senfoni.
Sonra 5 sesli koral polifoni eklenir, konçertato motet stilinde. Tanrı'dan bahsettiğinde yukarı sıçrar,
5. et in terra pax'ta 5'li aşağı iner. Ton değişikliği var (re majörden sol majöre iniyor) 6. Laudamus te
konçertant keman ile soprano aryası.
7. Gratia agimus tibi
5 sesli koro. Şükran. Antik bir havası var.
8. Domine Deus
soprano ve tenorun kanonik, baba-oğulu temsil eden kanonik düeti. (Deus- Filius)
9. Qui tollis peccata mundi Tüm bölümün yerçekimi merkezi. Agnus Dei (tüm dünyanın günahlarını çekti. Günah kuzusuna gönderme var), BWV 46 kantatının parodisi.
Haçın yaralarından gelen kan akışını belirleyen iki flüt.
10. Qui sedes at dextram patris (babanın sağında oturan)oboe d'amore obbligato ile konçertato alto arya.
11. Quoniam tu solus (sadece sen kutsalsın) Ses ile konçertante diyalog kuran corno da caccia (basın melodisini önden giriyor vs)
altissimus diyen bir bas aryası. Normal korno için aşırı tiz bir register.
Üçlü tempo. Ateşli ajite ritmik eleman. Çıldırmış enstrüman ve sesler. Sacro bir konçerto. 5 sesli koral yazı. Melodi yukarı ışığa doğru çekiliyor.
Koronun merkezinde birden enstrümanlar susar, koro B. C. ile bir fughettoya hayat verir.
Merkezde inkarnasyon, ölüm ve dirilişin üçlü gizemi var.
1. Credo in unum deum
Gregoryen Cantus Firmus'u. Credo kelimesi ilk 2 koroda 33 kez geçiyor.
7 sesli füg. 1. ve 2. kemanlar füg icrasında 4 sesli korale katılır. Burda konçertante işlevi yoktur.
B.C. yanyana derecelerde semiminimalar üzerine akıcı olarak inşa edilmiş, ostinato olarak hareket ediyor.
Kasten arkaik yazı tercih edilmiş. La majör bir akorla dominant üzerinde duruyor. Burdan kesintisiz olarak 2. koro.
2. Patrem onnipotentem
Konçertato motetistik stil.
Baba-oğul kanonu. Bu sefer 2 obbligato obua d'amore'de de var. Solistik seslerle konçerto yapıyorlar.
Madrigalistik iniş temsili (Et in carna) var. Doğumun içinde ölüm göndermesi. Kemanlar her zaman unison, haç figürü oluşturuyorlar. Enkarne olmuş Tanrı insanların arasına iner mesajı. Bu karakter sonraki bölüme prelüd görevi görür.
Yaylılar haç oluşturur. B. C. kromatik iner, ciaccone kılığında, lamento figürü. İç çekme profili.
Piano kodadaki Sepultus est (gömülmüş). Karanlık madrigalistik izlenim.
Kontrast. 3 trombe, konçertato motet.
Ortada enstrümental bir intermezzo var. İtalyan vivace stilde .
7. Et in Spiritum sanctum
pastoral stilde 3 bölümlü bas aryası.
8. Confiteor remissione peccatorum
Son iki numara ilk iki ile simetri halinde ve kontrasttır.
Basta cantus firmus görünene kadar yazı Palestrina tarzı 5 sesli osservato stilde motettir ama modern olarak B. C. ile desteklenir.
Gregoryen antik stilinde.
Sonra "adagio" gelir, B.C. armonik kromatik inişte.
Sadece resurrectionem'de çıkıcı atlayışlar var. Konçertato stil, dirilişi somutlaştırır.
9. Et expecto
Konçertato stil dirilişi somutlaştırır.
6 sesli koro. Çift koro. 3 üst ses terzineleri söyledi, basa heceli deklarasyon kısmı verildi.
Koronun ikinci kısmı füg olarak inşa edilmiş. Dans ritmi.
OSANNA, BENEDICTUS, AGNUS DEI, DONA NOBIS PACEM 1. Osanna in excelsis
1500'lerin bölünmüş koroları tarzında iki koroyu karşılaştırır. Orkestranın konçertasyonu. Motetistik. Senfonik koral. Dans ritmi. Kontrpuan zenginliği var.
Obbligato yan flütle tenor aryası.
3. Osanna tekrarı (litürjiye göre)
4. Agnus Dei
İnsani ve espressive. Günahkar insanlık. Unison kemanlar haç çiziyor.
Solist ses enstrümanlarla kanon halinde. Solistik partiler de haç çiziyor.
p ve f diye indikasyonlar koyuyor Bach. Bach için bu çok nadir bir uygulama.
5-6. Dona nobis pacem (2 defa)
"Gratias agimus tibi" müziğiyle aynı. Amaç şükran dile getirmek. Sesleri kopyalayan orkestra.
Sesler ve enstrümanlar ışığa doğru sıçrama yapıyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder