Romanesk Dönem Müziği (1000-1150)

Guido’nun Eli

1030 yılında rahip Guidod’Arezzo (955-1030) korodaki çocuklara duaları ezberletmek için; bir dizinin sekiz notasını gösterecek şekilde önce çocuklara bir halk ezgisi öğretti, sonra bunu Latince ve dinsel içerikli bir metne çevirdi. Böylece bir gam dizisinin sekiz notasını birden sergilemiş oldu:

Ut queantlaxis
Resonarefibris.
Miragestorum,
Famulitourum,
Sol ve polluti,
Labiİreatum,
SancteJoannes

D’Arezzo, elinin parmaklarındaki girinti ve çıkıntılara metnin ilk hecelerini yazdı. Bu yöntem müzik tarihinde “Guido’nun Eli” olarak anıldı.

Müzikte nota yazımı, yine D’Arezzo’nun, seslerin birbirine göre incelik veya kalınlıklarını göstermek için, “neuma” adı verilen nota benzeri simgeleri birbirine paralel çizgiler (dizek/porte) üzerinde kullanmaya başlamasıyla gelişmeye başladı. Bu yeni keşif, çok sesli müziğin ortaya çıkışıyla beraber yeni nota yazım tekniklerine ihtiyaç duyulmasıyla da açıklanabilir.

Organum

Organum, en basit anlamda, en az bir sesin diğerine eklenmesiyle oluşmuş kilise müziğidir. İlkel bir çokseslilik örneği de denebilir.Organum, bu dönemde Gregor ezgilerinin beşinci, dördüncü, sekizinci aralıktaki seslerle birlikte söylenmesi ya da çalgısal eşlikte buna uyan tutumu ifade ediyordu. Daha çok ilkel bir kontrpuan (ezgiye karşı ezgi) görünümündeydi. Sonraki yıllarda bu ilkel kontrpuan yerini daha özgür bir kontrpuana bıraktı.

Missa

Missa dini müziğin en olgun biçimi, Katolik kilisesi törenlerinde yer alan af dileme ve şükür dualarının formlarından biri, ayin müziğidir. Missa’nınIntroit (giriş) bölümü ve sonrasında sözlerin ilk sözcükleriyle adlandırılan beş temel bölümü vardır: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Agnus.

1)      Antiphona ad intruitum (introit: giriş) : Duayı yöneten papaz mihraba doğru yönelirken şarkıcılar Introit (giriş) bölümünü söylemeye başlar.

2)      Kyrie : 3 “Kyrieeleison” (Bağışla bizi efendimiz), 3 “Christeeleison” (Bağışla bizim efendimiz), 3 “Kyrieeleison”

3)      Gloria in exelsisdeo (Yüce Tanrı’ya zafer)

4)      Credo in unum Deum (Tek Tanrı’ya inanırım)

5)      Sanctus (Kutsal ekmek hazırlanırken söylenir)

6)      AgnusDei