Matthäus-Passion'da, İsa'nın ölümünün kronolojisi üzerine meditasyon, daha az didaktik ve kolektif ve daha duygusal bir eğilime sahiptir, solo aryaların bolluğu ve lirik tonu da bunu kanıtlar. Kısacası, her zaman ve her durumda farkı yaratan İncil'dir. (Bu Matteo, diğeri Giovanni)
Bu Passione’nin tonu Giovanni'ninkinden çok farklıdır. Daha fazla sayıda solo arya ve daha büyük bir duygusal katılım vardır.
Daha duygusal ve dramatik karakter, ilk açılış korosunun tarzından, ağıt gibi mi minör tonalite seçiminden ve Picander'ın şiirsel metninden zaten bellidir. Bach’ın bir yıllık serisinde onunla iş birliği yapan ve kantatların müziğinde teatralliği belirleyen Picander figürü önemlidir.
Her seferinde farklı yazarların farklı senfonileri ve metinleri ile Passione’de 5 kez görülen Lutheran korosu (aynı zamanda Noel oratoryosunu başlatan ve bitiren koro) olan "Il Corale dell’incoronazione di spine” (dikenlerin taç giymesi) istisna yaratır.
Corale dell’incoronazione di spine
mi majör / minör, İsa çarmıha gerildiğini duyurur : 15. Erkenne mich
Mi bemol majör, Pietro Mesih'i reddetmeyeceğini söylediğinde : 17.
Re majör , Pilato İsa'yı sorguladıktan sonra
Re minör, aşağılanmış ve dövülmüş İsa'nın acısı
La minör, Evangelist Mesih'in ölümünü ilan ettiğinde. Koral, neredeyse cesedi temsil eden aşağı inen kromatizmalarla ilerler.
Tonalitenin kademeli olarak düşürülmesi, tatlılık ve rahatlık kaybı.
İLK KISIM Kommt ihr Töchter
İlk koro. Çift koro arasında sahne diyaloğu. Kadro etkileyicidir, iki tam orkestra ve iki koro, 2 org ve bir klavsen. Agnus Dei sembolü var.
Aria 8. Blute nur, du liebes Herz
"Kana ey sevgili kalp". Bu arya "Tastiera ben temperata”nın ikinci cildinin Fa minör Prelüdü ile aynı tasarıma sahip olup burada si minöre transpoze edilmiştir. 1500’lerin İtalyan geleneğinin madrigalist unsurlarını üstlenir (İtalyan besteciler görüntüleri ve figürleri müziğe çevirmek için çaba harcamışlardır). Buradaki müzik kanamayı taklit etmekte, damlalar şarkının ve enstrümanların ritminde fışkırmaktadır. Birçok durumda olduğu gibi, arya, Bach tarafından, kahramanın, virtüözlüğün ve vokal üstünlüğünün bir gösterisi olarak ele alınmaz: ses bir enstrüman olarak ele alınır ve primus inter pares'dir. Bu özel durumda, baş karakter iki flütten oluşur. Scarlatti tipi "da capo" arya tipine yaklaşıyor.
Evangelist 11. Er antwortete und sprach
Son akşam yemeği (Giovanni’de yoktur), Efkaristiya ayininin temelidir. İsa, bas sesi, kendisine bir ışık havası veren yaylıların eşliğinde recitatiflerle konuşur. Mesih üzgündür ve ihaneti duyurur, ama sonra içten bir nezaketle Efkaristiya'yı kutlamak için "hepiniz için" şarkı söylemeye başlar.
Evangelist 14. Und da sie den Lobgesang
Orto degli ulivi, bir koyun sürüsü dağılacaktır (müzikteki temsile bakınız).
16. Petrus aber antwortete (Peter Mesih'i reddetmeyeceğini söylüyor)
17. Ich will hier bei dir stehen (Koronun ikinci versiyonu)
18 ve 19. Da kam Jesus mit ihnen & O Schmerz, hier zitter das gequälte Herz! (Recitatif ve koro)
Solo ve koro arasındaki meditasyon burada bir araya geliyor.
27A. So ist mein Jesus nun gefagen (Düet ve koro)
Yahuda'nın ihanetinden sonra. Soprano ve alto arasındaki düet hapiste, bağlı mahkumu temsil eder.
27B. Sind Blitze, sind Donner (Koro)
Bir fırtınayı çileden çıkaran ve haini lanetleyen güçlü koronun şimşek ve gök gürültüsü. Bach'ın çok nadir sayfalarından biri, elementlerin gücü karşısında terör devreye giriyor. Yeni bir doğal şiddet duygusu. 1700’ler boyunca insan, doğaya karşı kendi güçsüzlüğünü öğrendi (bkz. Beethoven'ın Pastoral'ı).
36, 37. Und der Hohepriester & Wer hat dich so geschlagen (koro).
İkisi arasında, kontrpuanın vahşetinden
birleşik armoniye giden keskin bir yazı.
38. Petrus aber sass draussen
Pietro 3 kez yeniler. (acı acı ağladı)
İsa'nın tutuklanması:
Kekeleme, soprano şarkı söyler ve diğer sesler rahatsız edici bir şekilde müdahale eder. Korkunç bir fırtına anı bunu izler, sonraki yüzyılda geri dönecek yeni bir doğa duygusu ortaya çıkar: Doğa korkutucudur, insan engel olamaz (bkz. pastoral).
İKİNCİ KISIM
30'dan itibaren.
Pietro reddeder: horoz şarkı söyler, tenor neredeyse bir horoz gibi yüksek perdeden vurur.
39. Erbarme dich (bana merhamet et)
Eserin en önemli aryası başlıyor, “pieta”
Kendimizi bir kez daha bir "Siciliana”nın önünde buluyoruz. Siciliano, tipik Venedik veya Napoli keman sonatlarının ikinci bölümüdür. Vokal olsa da, baş kahraman kemandır, bu Bach’ın oldukça İtalyan bir “sayfası”. Kadanslı ritim, ses ve keman ağıtı, sayısız şan appoggiatürü.
Bu arya, Bach'ın Cothen'de keman ve klavsen için bir sonatta bestelediği bir Siciliana’nın amplifikasyonudur.
Acı burada güzellik haline gelir, müzikte acının soyutlanması. Vivaldi konçertante.
Aria 42. Gebt mir meinen Jesum
Hala İtalyan stilde. "Bana İsa'mı ver". Bütün bu aryalar, Bach'ın İtalyan laboratuvarı Köthen ve Weimar'ın deneyimlerine sahiptir. Karakter virtüöz değildir ama duyulmak için sesi yükseltme ihtiyacını temsil ediyor: bas ve keman kendilerini karmaşık ve keskin müzikal tasarımlara veriyor. Konçerto allegrosu. Erbarme dich gibi bir ihanet anı.
45. Auf das Fest aber hatte (resitatif ve korolar)
Pilatus “kimi salıvermemi istiyorsunuz” diyor ve kalabalık “Barabbas” diyor 7. diminuita patlamasıyla koro halinde.
Ve İsa? Laß ihn kreuzigen! (çarmıha gerin!) halk korosu, Johannes-Passion'daki gibi sesler karmaşası içinde onaylar. Burda notalar (la sol # do si) BACH'ın ismine denk gelen notalar.
Koro halkın kükremesini temsil ettikten sonra, refleksif role geri döner.
Aria 49. Aus Liebe will mein
Bas olarak iki oboe da caccia. Soprano dua eder ve İsa'nın aşk için öldüğünü söyler. Kayıt üstün değil, gökseldir. Yaylı yok, bas ve klavye yok, bütün çalgılar üflemeli.
Aria 52. Können Tränen meiner
Bu aryadan önce, Mesih kırbaçlanır ve önceki recitatif, onun taklididir (keman vuruşları ve sesler).
Ve "gözyaşlarım olsun" aryasından sonra, kadanslı ritim gözyaşlarının akışıdır, sol minörde hıçkırık haline gelir.
61. Und von der sechsten Stunde (recitatif)
İsa ölür, karanlık yayılır. İsa çarmıhta artık yaylılar eşliğinde değil, basso continuo eşliğinde konuşur (ilahi ışığı sönmüştür).
62. Wenn ich einmal soll (koral)
Koronun son görünüşü.
63a. Und siehe da, der Vorhang (recitatif)
Deprem, basso continuo ruhu titretir.
63b. Wahrlich, dieser ist Gottes Sohn (koro)
O gerçekten Tanrı'nın oğluydu (insanlığın İsa'nın kutsallığını tanıması olan korodan bir okşama).
65. Mache dich, mein Herze (koral)
Defin ise bizi Noel'e geri getiriyor, kurtuluş insanlığın doğum yeridir.
68. Wir setzen uns mit Tränen (son)
Cenaze korosu, Ruhe sanfte, sanfte ruh! Ölü İsa'nın ninnisi. Yas tonalitesi olan Do minör ile biter.
Müzikal yollarla teolojik okuma. Bach bizi Kutsal Okumalara yönlendirir.
Giovanni'ye kıyasla daha büyük bir dramaturji vardır, adeta bir müzikal tiyatroya cüret eder gibidir.
Koronun iki ruhu vardır: oyuncu korosu ve refleksif koro, öldüren koro ve ağlayan koro.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder