Prenslik şapellerinin ve genel olarak litürjik müziğin Otuz Yıl Savaşları nedeniyle azalması, Schütz'ü, daha az personel, daha ekonomik ve daha az güç gerektiren dekorasyonlar isteyen spiritüel müziklerin çift-antolojisini üretmeye itti.
Bir istisna dışında: 55 Kleine Geistliche Konzerte (Küçük Spiritüel Konçertolar) iki parça halinde 1637 ve 1639'da basıldı, 1-5 solist ses ve bir sürekli bas. Önceki eserlerdeki sololar ve korolarla kontrast oluşturan zengin ve güçlü enstrümental senfoniler artık sadece bir hatıraydı. Ancak besteci, dönemin yarattığı kısıtlı koşullara yeni bir çiçeklenme ile cevap verdi.
Konçertoların ilk kısmında önsözde yazar şöyle diyor:
"Herkesin görebileceği gibi, savaşın etkileri hala devam ediyor ve sevgili Alman topraklarımızın bu sürekli iniş-çıkışları arasında, asil müzik sanatı diğer liberal sanatların karşısında sadece düşüşe geçmekle kalmadı, bazı yerlerde terk bile edildi... Tanrı'nın bu sanatta bana verdiği yetenek düşünülünce, tamamen pasif kalamam. Küçük de olsa bir şey yaratmalıyım."
Küçük kutsal (sacro) konçertolar için referans noktası kesinlikle Lodovico Grossi da Viadana'nın 1602 yılında Venedik'te yazdığı 100 dini (ecclesiastic) konçertoydu. Sonsuz sayıda basıldı, 1609-1626 arasında sadece Almanya'da dört baskısı vardı. Her yerde, Protestan topraklarında, Katolik topraklarında başarı elde etti. Sürekli bas üzerine monodia şeklinde, kolay ve modern stildeydi.
Diğer Alman yazarlar -mesela Johann Hermann Schein, 1618'deki Opella Nova'sıyla öne çıkar- concerto sacro modelini takip ettiler, onu Luteran koral melodilerine uyarladılar. Bununla birlikte, Alman müzik şapellerinin, korkunç bir savaş felaketi geçirdikten sonra Alman müzik hayatını canlı tutmak için çok yüksek kalitede bir müzik materyali elde etmeleri, Schütz'ün Kleine Gelistliche Konzerte'si ile birliktedir.
Elektör, Schütz'ün maaşından tasarruf etmek için ona 1641-1644 arası Danimarka Sarayı'nda (kral Cristian IV dönemi) ikinci, ve sonra üçüncü kez konaklama izni verdi. O arada, besteci, eserini Wolfenbüttel ve Hannover'a ödünç vermişti. Dresden'e döndüğünde, Johann Georg'tan belirli bir maaşla dinlenmeye çekilmeyi talep etti. 1656'da elektör ölünce, yeni prens, Alman ve İtalyan saray şapellerini bir araya getirerek ona Hofkapellmeister ünvanını verdi.
Artık 61 yaşındaydı, ama yaratıcılığı asla bitmiyordu. Aksine 1647-1650 arasında Sacrae Symphoniae'nin ikinci ve üçüncü kısımlarının iki büyük koleksiyonu, Almanca metinle gün yüzüne çıktı. Schütz, monodia araya girişlerinin, büyük enstrümental bölümlerle diyaloğa girdiği büyük stiline geri döndü. Espressive (ifadeli) bölümlerde, her zaman daha canlı ve elastik, metnin ifadesine sadık, Monteverdi stilinin Alman bağlamına uyarlanması mükemmel bir şekilde yapılmış.
Bunun bir diğer örneğini Magnificat'ın Almanca versiyonunda, Meine Seele Erhebt den Herren SWV 344'te görüyoruz. Hareketli soprano ses (bazen eko seslerle çevrelenmiş, sahne ve uzam olarak mutlu bir etki yaratılmış) bazen adanmış, bazen sevinçli, minnettar, alçakgönüllü, Bakire Meryem'in ezgisinde (Magnificat) istendiği gibi tekrar ediyor. Her zaman değişken enstrüman renkleri ona eşlik ediyor, keman, kornet, viola, trombonlar... Muzaffer Tanrı'nın yüceltilmesi olan "fecit potentiam in brachio suo"ya denk olan trompet ve sonra flütlerin, güçlüleri tahtından indiren, akçakgönüllüleri yücelten zafer dolu sesine kadar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder