Concerto grosso, her ne kadar başlarda bu isme sahip olmasa da 1600'lerin sonlarında gelişti. Concerto grosso terimi 1600'lerin sacra müziğinde kullanılan ve seslerin ve enstrümanların iki grupta ayrılmasını öngören bir sistemdir: biri "concertino" denen az ve seçilmiş solistten oluşur, diğeri "concerto grosso" denen daha çok sayıda vokal ya da enstrümental sayıda kişiden oluşur.
1680 civarında ya da biraz önce bu uygulama enstrümental müziğe Arcangelo Corelli tarafından tanıtıldı. Corelli tarafından bestelenen konçertolar ölümünden sonra Amsterdam'da 1714'te Concerti grossi, op.6 olarak basıldı. Yapısı açısından concerto grosso, sonata a 3'ün çeşitli bölümlerindeki organizasyonu hatırlatır. O da "da chiesa" ve "da camera" olarak ayrılıyordu.
"Concerto grosso" terimini kullanan ilk besteci Corelli'ydi, eserleri tüm Avrupa'ya ulaştı. Ölümünden az süre sonra öğrencileri onun stilinde konçertolar yazdı. (Op.6 model olarak alınabilir.)
Albinoni'nin concerto grosso'ları Bach'ın 3. Brandeburg Konçertosu üzerinde etkili olmuş olabilir, bilmiyoruz, ama farklı Brandeburg konçertolarının concerto grosso formunu hatırlatması dikkat çekicidir. Mesela 2.si, blok flüt, obua, trompet, keman içeren bir concertino içerir. Corelli mirasına Venedikli Antonio Vivaldi'nin eserlerinin bir bölümü eklenir, o da çağdaş stil yenilikleriyle temas halindeydi.
Concerto solistico'da ise bir solo enstrüman küçük bir orkestrayla diyalog halindedir. 1600-1700 arası solist enstrüman kemandı. Genelde concerto solistico'nun mucidinin Vivaldi olduğu düşünülür, yani concerto grosso'nun, bir ya da daha fazla solist enstrümanın, obbligato tarafta yer alan, solistin doğaçlamasına adanmış diğer enstrümanlarla kontrast oluşturmasını öngören bir müzikal forma evrimleştiği düşünülür.
Gerçek solistik Barok konçerto 1700'lerin ortasında doğdu: klavsen sürekli bas yaparken bir solo keman concertino'nun yerini aldı. Solo enstrüman kemandır çünkü 1.keman aynı zamanda orkestra şefidir; ancak zamanla klavsen orkestra şefi olarak tercih edildi, çünkü ellerini serbest bırakıp orkestra ve şarkıcılara atak verebiliyordu.
1700'lerin ortasında klavye için solistik konçerto doğdu, başta klavsendi, sonra piyano olacaktı. 1700'lerin ikinci yarısında yani klasik dönemde, piyano ve orkestra için konçerto formu doğdu: solist nerdeyse orkestrayla savaşıyordu. Keman için konçerto o zaman Barok dönemdeki ayrıcalığını kaybetti.
Barok dönem konçertosu 3 bölümden oluşur: Allegro, Adagio ve yeniden Allegro, sırayla 7 bölüme ayrılmıştır, 4ünü orkestra, 3ünü solist çalar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder