Bach'ın Weimar'da bestelediği 20 kantatın içinde ikisi Neumeister'ın metnini kullanır: Gleich wie Regen und Schnee vom Himmel fällt BWV 18 ve Nun Komm der Heiden Heiland BWV 61. İkincisi ise ünlü Avvento kantatı, 5. yüzyıla uzanan Ambrosiano ilahisi Veni redemptor gentium'un Latince'den Almanca'ya Luteran parafrazıdır, onun melodisini alır. Lully tarzında bir Fransız uvertürüyle Luteran ciddiyetini birleştirmede şaşırtıcı sonuçlara sahiptir. Burada la minör tarafından, Versailles kraliyet dünyeviliği garanti edilir. Marş ritmiyle kurtarıcının gelişi müjdelenir.
1. Ouverture
Girişteki koro daha önce duyduğumuz senfoni ya da sonatina'lardan farklı. Tamamen farklı bir türe benziyor. Şemalardan bağımsız bir kutsal kantat kimlik çalışmasından bahsediliyor. BWV 4'ün sıkı sıkıya koralle bağlantılı olduğunu ve recitatif içermediğini düşünelim. Burada ise tam zıttı söz konusu. İkisi arasındaki tek bağlantı burada ilk kısımda motet-korale malzeme olan koral melodisinin varlığıdır (Nun komm).
Weimar kantatları evet kutsallar ama aynı zamanda saray eserleridirler de. Noktalı ritim ballet de cour'da kullanılıyordu, 1500'lerin ikinci yarısında Caterina de Medici tarafından Floransa baleleri temelinde tanıtılmıştı: kraliçenin balesi sonradan saray kurumu haline geldi. Bale Fındıkkıran vs gibi değildi, ama sarayın tüm üyelerinin basit adımlar ve maskelerle katıldığı gösterilerden bahsediliyor.
Lully, sarayı bir soytarı gibi memnun etmek için her şeyi yapar ve kendini bir dans uzmanı gibi gösterir. XIV. Louis, dans ve koreografi için ölçülü müzikler besteleyerek onu bir dans tutkunu haline getirecek Lully ile büyür. Lully tarihte, 5 enstrüman ve 3 sesten fazlası için yazabilmiş bilinen tek müzisyendi. Bale sarayın aynası olacaktı ve nerdeyse tanrı-krala adanan bir litürji haline gelmişti (saray halkını, kralı kutsallaştırma fikrine alıştıracak alegorik ve temsili teknik). Ballet royal de la noit'de: sonunda kral belirir, geceden gündüze geçilir, kral altından huzmelerle güneş gibi belirir (burada kral güneştir).
Üvertür, ballet de cour adımlarına eşlik eden müzik gibi doğmuştur, askeri marşları hatırlatır ama ideal ve alegorik bir marştır (Beethoven'ın 7. senfonisinin allegrettosu da öyledir). Jest ve hareket yüceltilir, klasik danstır. Ballet de cour'lar aynı zamanda söylenir de, sonra tamamen Fransız olan, dünyada dolaşmayan ama bayağı kendi vatandaşlığına sahip olan bir opera doğdu. Bu, bütün Avrupa'yı dolaşan İtalyan operasının tam tersidir.
Elegant bölümden sonra, allegro bir orta bölüm gelir. Bu bir fugato'dur ya da bazen tam olarak füg'dür (füg, bir rönesans formudur ve kendi içinde antik kanon prensibine sahiptir, füg halindeki missa'yı De prais'in vokal sacra polifonilerinde bile buluruz; füg, sacra polifoniden org profan polifonisine geçecek ve 1700'lere kadar ulaşacaktır).
Sonunda baştaki stile geri dönülür.
Bu tip bir üvertür 1650'den yaklaşık 1750'ye kadar, bir yüzyıl yaşadı, bir tür için çok uzun bir zaman. Bu türü ilk terk eden ve yenileyen Rameau olacaktı.
Sacra müziğin dünyevi, geçici stile bulaşması, tek örnek değildir ama ustacadır. Bu eser Bach'ın Weimar'daki oto-portresi olarak düşünülebilir: dükün organisti ama aynı zamanda Kammer-Musico, iki patronun hizmetkarı. Belki şizofrenik bir sorumluluk ama zamanını kesinlikle verimli değerlendiriyor.
Bach için ses birincil planda değildir. Ona orkestranın bir enstrümanı gibi davranır. Enstrümanların rehberi, kemanlar/violalar ve bas (Corelli tarzında "a due" sonat). Ses üçüncü enstrüman gibi yerleştirilir. Adı Aria'dır, İtalyan stilinden türeme şarkı söylenen bir modeldir, ama Luteran enstrümental mantığına taşınmıştır.
Mesela II. Matteo aryası: başta Vivaldi'yi anımsatan bir keman konçertosuna benzer ve Napoliten acınasılığı vardır (ses 2.keman gibidir), Siciliano yapısıyla (Siciliano, aslında Napoliten tarzından türetilmiş kadanslı yavaş bir müzik türüdür).
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder