26 Ocak 2022 Çarşamba

BÜYÜK BACH SERİSİ - Bölüm 12. Johann Hermann Schein ve Samuel Scheidt

     1600'lerin ilk yarısında, diğer besteciler de Almanya'nın müzikal geleceğine katkıda bulundular. Bunların arasında, Johann Hermann Schein özel bir öneme sahiptir. Schein, Dresden'de eğitim aldı ve sonra 30 yaşında Liebzig'teki Thomaskantor görevine çağrıldı. 1615'te ortaya çıkan, Schütz'ün Psalmen Davids'ine benzeyen Cymbalum Sionium polifonik yazısından, 1618'de Opella Nova ile sacro konçertoya döndü, ama belki en büyük mirasını Cantional oder Gesangbuch ile bıraktı. 4-6 sesli Kirchenlieder / Luteran koral repertuvarının 365 armonizasyonu. 

    Schütz koral işlemekten ne kadar kaçındıysa, Schein kilise için işlerinde koral'i o kadar bel kemiği haline getirdi. Korali, melodilerin genişletilmesinde kullandı ve org aracılığıyla onlara sürekli bas sağladı. Ayrıca, Schütz'ten farklı olarak, İtalyan geleneğinin pastoral zevkine meyilli profan (din dışı) eserler de üretti. Musica boscareccia oder Wald-Liederlein (1621-28) ve Diletti pastorali oder Hirten Lust (1624) buna tanıklık eder. Bu sonuncudaki eserler sürekli baslı Alman madrigallerinin ilk örnekleridir.

     Sınırlı sayıda olmasına rağmen, enstrümental üretimi de önemlidir: Banchetto Musicale (1617- Müzikal Ziyafet) 4, 5, 6 partili suites'ler olarak düzenlenen danslar. Schein'ın 44 yaşındaki erken ölümüne rağmen katkısı önemliydi ve Schütz'ü tamamlar nitelikteydi.

    Schütz ve Schein ile birlikte ilk dönem Barok Luteran müziğinin üçlüsünü tamamlayan usta Samuel Scheidt (1587-1654)'tır. Sweelinck'in öğrencisiydi ve Halle'deki Brandenburg Uçbeyi (Margraf)'nin sarayında önce organist sonra Kapellmeister görevini üstlendi. Şehir, otuz yıl savaşlarında diğer şehirlerden daha çok acı çekmişti. Margraf, Protestan cephesinde Danimarka Kralı IV. Cristian'a katıldığında şapel para kazanmıyordu ve birçok müzisyen orayı terk etmişti. 

    Halbuki Scheidt kaldı, özel derslerden geliri vardı. Birkaç kez, özellikle de Wallenstein birlikleri taraından işgal/harap edilen Halle, savaşın sonunda, sakinlerinin neredeyse yarısını kaybetmişti. Almanya'nın tamamında ise, 30 yıllık savaşın, nüfusun yaklaşık dörtte biri ya da üçte birinin, bazı tarihçilere göre daha da fazlasının ölümüne sebep olduğu düşünülmektedir. Zorlu şartlarda, Ginnasio yerel rektörüyle "pueri cantores" (genç şarkıcılar) konusunda anlaşmazlığa düşen Scheidt, görevi bırakmak zorunda kaldı. Halle'nin Saksonyalı August'un kontrolüne geçmesiyle 1638'de görevine geri dönecekti.

    Scheidt'ın müzikal mirası, başlangıçta iki iş arkadaşı Schğtz ve Schein'ı takip ediyor gibi görünüyor. 1620'deki Cantiones Sacrae'de çift koro, Latince ve Almanca sayfalar bulunuyor. Onu solist sesler ve sürekli bas için Geistliche Konzerte'nin (1622-1640) dört yayımı takip ediyor. Bunlar, Alman org müziğinin geleceği için belli bir öneme sahip olan sacro (kutsal) ve profan (din dışı) 57 klavye beste koleksiyonudur (Salmi, Fantazi, Cantilene, Varyasyon ve Kanonlar). Tabulatura Nova (1624) olarak adlandırılmıştır. Hollanda ve İngiltere Okulu'nda olduğu gibi, kontrpuan içeriği notada organize edilmeyip partitür şeklinde basıldığı için bu adı almıştır. Sebebi kesinlikle didaktiktir, seslerin, özellikle de çoğu koral melodilerinden türetilmiş cantus firmus'ların bağımsız profiliyle aşina olduktan sonra tablolandırma görevini icracıya verir. Bach'ın müzik bilimi özetinde bu modeli takip etmeyi sürdürdüğü düşünüldüğünde (Füg sanatı, son tamamlanmamış eseri), partitürde kontrpuanları yeniden üretme geleneği, muhtemelen, Scheidt'ın eserinde sahip olduğu prestij sayesinde 1600'lerin ortasına kadar Alman topraklarında varlığını sürdürmüş görünüyor.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder